Okupacja PRL (do 1989)

[Szmer]

Solidarność Walcząca

Wszywka sił porządkowych SW w Lublinie

Początkowo różne oddziały ruchu oporu działały zupełnie niezależnie od siebie. Do połowy 1982 roku wykrystalizowały się trzy główne nurty:

• solidarnościowy, nawiązujący wprost do tradycji "S",
  
• "łączonych sztabów", próbujący wprowadzić wojskowy porządek niezależnie od przeszłości i poglądów,
  
• "delegaturowy", skupiony wokół Adama Komorowskiego, syna Tadeusza "Bora" -- przysłanego do kraju przez rząd londyński.

Dwa pierwsze, choć silne, nie zdołały stworzyć jednej organizacji dla całego kraju, trzeci pozostawał dosyć rachityczny. Broń i zaopatrzenie z USA otrzymywali przede wszystkim solidarnościowcy, choć w zasadzie wspierano wszelkie silne oddziały. Jeżeli chodzi o walkę cywilną, rozdrobnienie było jeszcze większe.

Pierwsza jednolita centrala oporu powstała jesienią 1982 dla Dolnego Śląska. Przyjęła ona nazwę Solidarności Walczącej, wymyśloną przez Kornela Morawieckiego, który był kierownikiem Wydziału Walki Cywilnej (później także dla całej Polski). 3 stycznia 1983, na naradzie delegatów w Mogilnie, SW ogłoszono organizacją ogólnokrajową. W rzeczywistości zjednoczenie wszystkich istotnych sił trwało kolejne miesiące. Rząd emigracyjny szczególnie zwlekał, mając dość fantastyczne nadzieje na opanowanie ruchu oporu. Dogadał się z SW dopiero dwa lata później, kiedy Londyn pogodził się z jej samodzielnością (w zamian Komorowskiego dopuszczono do władz jako delegata Rządu na Uchodźstwie).

W łonie Solidarności Walczącej do dziś, poza ogólnym zróżnicowaniem poglądów na kształt przyszłej Polski, trwa nieformalny podział na esowców i trepów wśród kierownictwa. Esowcy są wyraźnie solidarnościowi, radykalnie odrzucają dziedzictwo PRL, mają większe poparcie wśród inteligencji i w miastach. Ta frakcja kontroluje też właściwie zupełnie walkę cywilną i sabotaż, przynajmniej na szczeblu centralnym. Trepy obracają się we własnym kręgu oficerów, kładą nacisk na walkę zbrojną, "jedność" i "apolityczność". Ich wpływy powoli spadają, ale mają swoje twierdze poparcia na prowincji i kilku znanych dowódców, takich jak gen. Żuwaczkiewicz.

Większość okręgów SW ma dowódcę z jednej frakcji (zwykle esowców), a zastępcę z drugiej, oraz kierownika OWWC (Okręgowego Wydziału Walki Cywilnej) podległego Morawieckiemu. Komendantem głównym SW jest od początku gen. Rafał Gan-Ganowicz, antykomunista doświadczony m.in. w wojnach w Kongu i Jemenie. (SW przypisuje sobie "tymczasowo" prawo do promocji i awansowania oficerów, przez co często niżsi dowódcy, którzy rozwinęli działalność ruchu oporu, noszą dziś poważne stopnie).