Iwan Hławanko-Hławankowski

Iwan (Jan) Hławanko-Hławankowski (ur. 1880)

Najmłodszy syn ukraińskiego chłoporobotnika pracującego w wielkim przemyśle we wschodniej Koronie, na Podolu. W domu Hławanków się nie przelewało. Iwan skończył raptem cztery klasy szkoły powszechnej, ale dokształcał się w świetlicach dobroczynności, gdzie czytał gazety i książki. Jego rodzina była grekokatolicka, ale niezbyt praktykująca, i podobnie jest z Iwanem.

Mając 15 lat, młody Hławanko uciekł do WKM, gdzie krążył między Powołżem, Tatarszczyzną i Syberią, budując z paru groszy fortunę na handlu. (Modelowy przykład tego, co w EUA nazywa się Le rêve américain, a w alternatywnej rzeczywistości American Dream). W 1898 roku powstała w Wołgogradzie firma Hławankowskiego Industrie Skupione (HINSK). W 1924 miała ona agencje między innymi w Warszawie, Gdańsku, Moskwie, Kijowie, Irkutce, Maryjgrodzie, Snopku i Samarkandzie; zaś za granicą w Rydze, Norymberdze, Pradze, Sztokholmie i Paryżu.

Od 1912 roku Hławanko zaczął rozszerzać działalność, wykupując zakłady przemysłowe na Ukrainie i w Małopolsce. Dość zdywersyfikowany portfel zawiera głównie przemysł lekki i żywnościowy (w tym napoje gazowane), a z ciekawostek sieć kin i jedną z pomniejszych w RTN wytwórnię filmową. Hławanko posiada także udziały w kilku spółkach przemysłu ciężkiego operujących na Uralu.

W 1906 roku ożenił się z Wandą Chodźko, z częściowo zruszczonej litewsko-polskiej rodziny średnioszlacheckiej z Powołża (mają troje dzieci). Sympatie Hławankowskiego były jednak zawsze raczej demokratyczne niż arystokratyczne. W jego trzech głównych rezydencjach w Wołgogradzie, Moskwie i Warszawie zawsze było miejsce na kolacji dla liberalnych działaczy. Żona Hławanki zaangażowana jest w działalność dobroczynną (głównie promocję oświaty robotniczej i ludowej). Mimo wszystko dopiero w 1923 r. Hławankowski uznał, że sytuacja dojrzała, by oficjalnie wstąpić do Towarzystwa Republikańskiego Polskiego.

O ile rewolucja i powstania tatarskie mocno naruszyły majątek Hławankowskiego na wschodzie, to inwazja Ententy sprawiła, że zostały z tego jakieś resztki na wolnej części Ukrainy (choć oczywiście biznesmen trzyma papiery na wszelką własność, którą mu zajęli komuniści czy ONR). Przez ostatnie miesiące Hławankowski starał się upłynniać mienie ruchome na dolary. Zbliżył się do środowisk przemysłu wojennego, co najwyraźniej może być odpowiednią ścieżką zarabiania w tych czasach.

Kiedy formował się rząd jedności, Iwan Hławankowski otrzymał ministerstwo przemysłu i aprowizacji z ramienia TRP. Do przyczyn jego nominacji należy fakt, że akurat był pod ręką w Wilnie (gdzie odwiedzał daleką rodzinę żony) i postrzega się go jako umiarkowaną osobę mogącą zapewnić rządowi poparcie Rusinów i Moskali.